ANTI-AGING & AESTHETICS

Diabetes Mellitus and Stem Cell Therapy

 

โรคเบาหวาน (Diabetes Mellitus; DM) เป็นโรคเกี่ยวกับการเผาผลาญอาหารซึ่งมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นเวลานาน เบาหวานเกิดจากตับอ่อน (Pancreas) ผลิตอินซูลินไม่เพียงพอหรือเซลล์ร่างกายไม่ตอบสนองอย่างเหมาะสมต่ออินซูลินที่ผลิตอย่างใดอย่างหนึ่ง น้ำตาลที่ถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายจะถูกนำไปเปลี่ยนเป็นพลังงานโดยการควบคุมของอินซูลิน ในเมื่ออินซูลินมีปัญหา ทำให้ไม่สามารถดึงน้ำตาลไปใช้ได้ จึงมีน้ำตาลตกค้างในกระแสเลือดมาก ไตจึงขับของเสียออกมาทางปัสสาวะ อันเป็นเหตุให้ปัสสาวะหวานนั้นเองเบาหวานมีสามชนิดหลัก ได้แก่

1. เบาหวานชนิดที่ 1 (DM Type 1) เกิดจากร่างกายผลิตอินซูลินได้ไม่เพียงพอ แบบนี้อดีตเคยเรียกว่า "เบาหวานชนิดพึ่งอินซูลิน" หรือ "เบาหวานวัยแรกรุ่น" สาเหตุยังไม่ทราบ

2. เบาหวานชนิดที่ 2 (DM Type 2) เริ่มขึ้นจากการดื้อต่ออินซูลิน คือ ภาวะที่เซลล์ไม่สามารถตอบสนองต่ออินซูลินอย่างเหมาะสม เมื่อโรคดำเนินไป อาจมีการขาดอินซูลินด้วย แบบนี้อดีตเคยเรียก เบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลิน หรือ "เบาหวานที่เกิดในผู้ใหญ่" สาเหตุหลักเกิดจากน้ำหนักกายเกินและออกกำลังกายไม่เพียงพอ

3. เบาหวานระหว่างมีครรภ์ เป็นแบบหลักชนิดที่สาม และเกิดเมื่อหญิงมีครรภ์ซึ่งไม่เคยมีประวัติเบาหวานมาก่อนมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง

 

หากโรคเบาหวานไม่ได้รับการรักษามักจะเกิดภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ คือ ภาวะเลือดเป็นกรดจากคีโตนจากเบาหวาน (Diabetic Ketoacidosis) และโคม่าเนื่องจากออสโมลาร์สูงที่ไม่ได้เกิดจากคีโตน (Nonketotic Hyperosmolar Coma) ภาวะแทรกซ้อนระยะยาวที่ร้ายแรงรวมถึงโรคหัวใจและหลอดเลือด, โรคหลอดเลือดสมอง, ไตวาย, แผลที่เท้าและความเสียหายต่อตา

 

การรักษาโรคเบาหวาน

เป้าหมายของการรักษาก็เพื่อรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้ใกล้เคียงกับระดับปกติอยู่ตลอดเวลา

• การรักษา DM type 1 เนื่องจากตับอ่อนไม่สามารถผลิตอินซูลินได้จึงอาจทำให้โรคนี้ยากต่อการควบคุม การรักษาจึงต้องมีหลักเกณฑ์ต่างๆ ได้แก่ การควบคุมอาหารอย่างระมัดระวัง วางแผนเรื่องการออกกำลังกาย การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง และการฉีดอินซูลินแบบหลายครั้งในหนึ่งวัน (Multiple Daily Injections; MDI)

• การรักษา DM type 2 วิธีการรักษาได้แก่ การควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย การตรวจระดับน้ำตาลด้วยตนเอง และในบางกรณีอาจต้องมีการการรักษาด้วยยารับประทานและ/หรือฉีดอินซูลินร่วมด้วย ซึ่งมีผู้ป่วยด้วยโรคนี้ ประมาณ 40% ที่ต้องฉีดอินซูลินร่วมด้วย

 

การรักษาเบาหวานด้วยสเต็มเซลล์

การศึกษาทดลองทางคลินิกด้วยการรักษาด้วย Bone Marrow Derived-Stem Cell ในผู้ป่วย DM Type 2 จำนวน 10 ราย และติดตามเป็นเวลา 5 ปี โดยผู้ป่วยยังได้รับ Insulin เป็นประจำร่วมกับยารักษาโรคเบาหวานทางปาก หลังปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ 48 วัน ผู้ป่วย 8 ใน 10 ราย ได้รับ Insulin ลดลงประมาณ 75% ผู้ป่วย 3 ใน 7 ที่ไม่ต้องให้ Insulin ค่า HbA1c ลดลง < 7 % และในผู้ป่วยที่ตอบสนองการปลูกถ่ายสเต็มเซลล์น้ำหนักลดลง 5.5 กิโลกรัม ส่วนในผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้น

การศึกษาทางคลินิกโดยการปลูกถ่าย Bone Marrow Derived-Stem Cell ผ่านทางเส้นเลือดที่ตับอ่อนในผู้ป่วย DM Type 2 พบว่ามีเบต้าเซลล์ เกิดขึ้นใหม่ 51% และมีการศึกษาโดยใช้ Stem Cell ในผู้ป่วย DM Type 2 สเต็มเซลล์สามารถเปลี่ยนไปเป็นเบต้าเซลล์ได้ นวัตกรรมใหม่สําหรับการรักษา DM Type 2 ด้วยสเต็มเซลล์ ผลการทดลองในสัตว์และทางคลินิกเป็นที่น่าพอใจ สรุปได้ว่าการปลูกถ่าย Bone Marrow Stem Cell Autologous สามารถที่จะทําให้เกิดการใช้ Insulin ในผู้ป่วยลดลงได้มากถึง 50% และมีผู้ป่วย 3 ราย ที่ไม่ต้องใช้ Insulin อีกต่อไปหลังจากการปลูกถ่ายแล้ว ผลการรักษาในผู้ป่วย 10 ราย มีผู้ป่วย 7 ราย ลดขนาดของ Insulin ถึง 50% ที่เคยได้รับและ 3 ราย ไม่เป็นผลที่น่าพอใจของการรักษา สรุปผลการศึกษาทดลองได้ว่าการปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ (Stem Cell Transplantation) สามารถลดขนาด Insulin ในแต่ละวันลงได้ถึง 75% และใน 70% ผลของ HbA1c ลดลง 1.1% และมีการตอบสนองต่อ Glucose และทําให้น้ำหนักลดลงในผู้ป่วยเบาหวาน ได้มีการทดลองใช้สเต็มเซลล์ผ่านทางเส้นเลือดดําที่แขนและสามารถเล็งสเต็มเซลล์ไปที่ Coeliac Axis ของตับอ่อน ได้โดยหวังว่าสเต็มเซลล์จะเข้าไปที่ตับอ่อน ซึ่งการทดลองนี้ในสัตว์ได้ผลดี แต่การทดลองให้มนุษย์ไม่ได้มีการเปิดเผย ส่วนที่ไม่ได้รับการเปิดเผยพบว่าได้รับผลการรักษาที่ดีหลังจากใช้ Peripheral Stem Cell Delivery ร่วมกับ Grow Factors เพื่อให้เซลล์เข้าตรงไปที่ตับอ่อน ซึ่งให้ผลการรักษาเช่นเดียวกับการฉีดสเต็มเซลล์ที่ตับอ่อนโดยตรง ผลการทดลองนี้แสดงให้เห็นว่า Stem Cell Transplantation ด้วยวิธีนี้ได้ผลการรักษาที่ดี และปลอดภัยในการปลูกถ่ายเบต้าเซลล์ ซึ่งทําให้จํานวนการใช้ Insulin ในผู้ป่วยเบาหวานส่วนใหญ่ลดลงเป็นที่น่าพอใจ

​

DM Type 2 เป็นความผิดปกติของเมแทบอลิซึมระยะยาวซึ่งมีลักษณะคือ ภาวะน้ำตาลสูงในเลือด การดื้ออินซูลิน และการขาดอินซูลิน ซึ่งเป็นความผิดปกติของการทำงานของเบต้าเซลล์ทำให้ขาดอินซูลิน การรักษาโรคเบาหวานด้วยนวัตกรรมใหม่เพื่อรักษาหน้าที่ของเบต้าเซลล์และ Restore หน้าที่ของเบต้าเซลล์ มีงานวิจัยทางคลินิกที่มีการใช้ Umbilical Cord-Mesenchymal Stem Cells (UC-MSCs) ฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำในผู้ป่วย DM Type 2 จำนวน 6 ราย และติดตามการรักษา 2 ปี พบว่าผู้ป่วย 3 รายไม่ต้องใช้อินซูลินในเดือนที่ 3 ขึ้นไปหลังฉีดสเต็มเซลล์ ในขณะผู้ป่วยอีก 3 ราย ยังต้องได้รับการฉีดอินซูลินต่อไป นอกจากนี้ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการพบว่าสเต็มเซลล์มีความปลอดภัยไม่มีผลต่อหน้าที่ของตับ ไต และไม่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งในผู้ป่วยเบาหวานอีกด้วย